ابتدا باید درباره مفهوم Firmware صحبت کنیم. با اینکه درباره Firmware در چند شماره قبل (البته نه در حوزه موبایل) حرف زدیم، دوباره چند جمله برای روشن شدن بیشتر مفهوم آن بیان میکنیم. تاکنون به دو واژه سختافزار (Hardware) و نرمافزار (Software) برخورد کردهاید. امکان تغییر سختافزار وجود ندارد؛ مگر از بیخ و بن آن را عوض کنید! ولی نرمافزار به راحتی تغییر میکند. حال حالت وسط این دو را معرفی میکنیم، یعنی Firmware که به فارسی میتوانیم آن را<میانافزار> بنامیم! میانافزار برنامهای خاص است که برای هدف خاصی طراحی شده است و آن، راهاندازی و اجرای دستورات خاصی روی یک سختافزار پیچیده مانند گوشی موبایل یا پخشکننده موسیقی است.
مانند هر برنامه دیگری که میتواند ایرادات و اشکالاتی داشته باشد، میانافزار هم میتواند گرفتار مشکلات شود و اینجاست که بحث تغییر و بروزرسانی آن مطرح میشود. Firmware را معمولاً کارخانه سازنده محصول مینویسد و در صورت نیاز، نسخه جدید آن را ارائه میدهد. البته تغییر میانافزار حتی اگر نسخه جدید آن وجود داشته باشد در گوشیهای موبایل محدود است.
سؤال این است که آیا میتوان نسخه جدید سیستمعامل (توجه کنید گفتم سیستمعامل که سیمبیان یا ویندوز موبایل را شامل میشود) را روی مدل قدیمی ارتقا داد؟ پاسخ این سئوال منفی است؛ زیرا در آن صورت نان شرکت سازنده آجر میشود. مثالی میزنم: 6600 که یکی از مدلهای اولیه دارای سیمبیان است را در نظر داشته باشید. این گوشی عیوبی دارد که مربوط به سیستمعامل اولیه آن است. حال اگر این سیستمعامل را به نسخه جدیدتری مانند نسخه گوشی 6630 تبدیل کنیم، دیگر خرید 6630 بیمعنی میشود، اما قسمت دوم سؤال: Firmware گوشی قابل تغییر است و این مسئله ارتباطی به سیستمعامل ندارد.
یکی از نسخههای اولیه N70 با حافظه بالای 512 مگابایت مشکل دارد و قادر به نوشتن و خواندن اطلاعات در بالای این اندازه نیست. این مشکل در نسخههای جدیدتر Firmware حل شده است. حالا چطور میتوانیم Firmware را تغییر دهیم؟ این مسئله تخصصی است و توسط تعمیرکاران حرفهای یا مراکز سرویس و گارانتی انجام میشود و بهتر است خودتان سراغ آن نروید.
البته فراموش نکنید که نمیتوان با نصب Firmware یک گوشی با مدل دیگر روی گوشی از امکانات آن استفاده کرد. دوستی سؤال کرده بود که در جایی خوانده است که دو مدل از گوشیهای سونیاریکسون که یکی از سری K و دیگری مربوط به سری W است، تنها Firmware متفاوتی دارند و میخواست بداند که چگونه مدل سری K خود را به سری W تبدیل نماید. این کار هم شدنی نیست و در صورتیکه اجرا شود، گوشی خود را باید دور بیندازید؛ زیرا دیگر کار نخواهد کرد. در آخر و برای جمعبندی مطالب، دوباره یادآوری میکنم که ارتقای سیستمعامل، شدنی نیست، ولی بروزرسانی Firmware در موارد خاص و توسط افراد حرفهای شدنی است.
البته در مورد گوشیهای موتورولا داستان کمی متفاوت است. آن هم به علت نوع سیستمعامل در رابط کاربری این گوشیها است که آن را در بحثی دیگر به طور کامل توضیح خواهیم داد. نکته آخر اینکه، تمام داستان تا اینجا بر اساس دستورات کارخانه و روشهای علمی است، اما دستکاری و اجرای فایلهای غیررسمی روی گوشی داستانی دیگر است. این تغییرات در ابتدا گارانتی گوشی را از بین میبرد و اگر فرد اجرا کننده در روندکار اشتباه کند، گوشی را باید دور بیاندازد یا هزینه زیادی برای راهاندازی آن پرداخت کند. اگر این روشها عملی باشد، که در بعضی موارد عملی است، اما و اگرهای زیادی دارد که از آن جمله نسخه بروزرسانی Firmware و CID و دهها مشخصه تخصصی گوشی است که در این کار دخیلند. پس به راحتی با گوشی خود هر کاری نکنید؛ مگر دل شیر داشته باشید یا از آن سیر شده باشید!