آغاز تولید رادیو داروی «تکنسیم 99 ام»از هفته آینده

تولید و بهره‌برداری رادیو داروی تکنسیم 99m از مهر ماه برای استفاده در بیمارستان‌های تهران و سپس سراسر کشور آغاز می‌شود. دکتر محمد قنادی ، رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی سازمان انرژی اتمی صبح امروز در کنفرانسی مطبوعاتی اظهار کرد: رادیو داروی تکنسیم 99m که از عمده‌ترین رادیو داروهاست که از آن جهت عکسبرداری اسکلت استخوان‌ها ، ماهیچه قلب ، مغز ، کبد ، طحال ، کلیه ، مثانه ، مغز استخوان ، غدد بزاقی و اشکی ، پاراتیروئید ، تیروئید ، سینه ، شش‌ها و بسیاری از مطالعات تشخیصی استفاده می‌شود. به گفته وی، عملیات اجرایی تولید این رادیو دارو در پایان سال 85 با حضور وزرای علوم و بهداشت و رییس سازمان انرژی اتمی در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی صورت پذیرفت. پس از آن آزمایش‌ها برای کنترل کیفی و تست‌های حیوانی و بالینی در بیمارستان‌های تهران از جمله مرکز پزشکی هسته‌یی بیمارستان دکتر شریعتی ، طالقانی ، میلاد ، جم و شهدای تجریش انجام شد. قنادی ادامه داد: در پی نتایج مثبت این آزمایش‌ها ، پروانه بهره‌برداری از این رادیودارو صادر شد. وی گفت: تولید این رادیو دارو و تجهیزات مورد نیاز آن توسط متخصصان داخلی و نیز در آزمایشگاه‌های رادیو اکتیو تهران و جابربن حیان انجام شد و برای اولین بار در کشور و نمونه‌ای بی‌نظیر در منطقه بوده است، به طوری که بسیاری از کشورهای منطقه ان را وارد می‌کنند. همچنین ساخت تجهیزات حمل آن براساس استانداردهای آژانس بوده است. رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی با اشاره به اینکه پیش از این موفقیت ، رادیو داروی مورد نیاز کشور از بلژیک با هزینه 3 میلیون دلار وارد می‌شد ، گفت: کشورهای کانادا ، افریقای جنوبی ، بلژیک ، انگلستان ، امریکا ، چین و هند از تولید کننده‌های رادیو دارو جهان هستند که بی‌نظیری روش مورد استفاده در این پژوهشگاه پس از تست‌های بالینی تایید شد و این در حالیست که در ایران 120 مرکز پزشکی هسته‌یی وجود دارد که در هفته 10 هزار بیمار را به کمک رادیوداروها درمان می‌کنند و تولید این رادیو دارو در کشور میزان واردات را به شدت کاهش داده و حتی توانایی تولید هر هفته را در پژوهشگاه داریم. وی خاطر نشان کرد: رادیو داروی تولیدی فاقد ناخالصی و دارای اکتیویته مناسب بوده و زمان کوتاهتری را از تولید تا مصرف می‌برد ، به طوری که با تولید آن از طریق ژنراتور برای 10 تا 15 روز قابل استفاده است. وی در ادامه اظهار داشت: یکی از مهمترین رادیو داروهای دیگر ید 131 است که علاوه بر ویژگی تشخیص ، کاربرد درمانی دارد و تنها رادیو داروی موثر در درمان سرطان تیروئید است ؛ به طوری که تاکنون هزاران نفر از آن برای درمان سرطان تیروئید بهره‌مند شده‌اند و تولید این رادیو دارو با توجه به تحریم‌های اعمال شده در مورد ایران و جلوگیری از ایجاد درآمد اقتصادی از این فن‌آوری از سوی کشورهایی که از این فن‌آوری برخوردارند، توسط متخصصان داخلی کشورمان صورت گرفته است و از این پس یک هفته در میان تولید این رادیو دارو در سازمان انرژی اتمی انجام می‌گیرد. قنادی در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا مبنی بر اینکه آیا راکتور 40 مگاواتی آب سنگین اراک که قرار است در آینده‌ای نزدیک جایگزین راکتور تهران شود، امکان تولید رادیو دارو را به سازمان انرژی اتمی می‌دهد؟ گفت: راکتور 40 مگاواتی اراک برای تولید رادیوداروها تنظیم و ساخته می‌شود و امکان تولید رادیو دارو را دارد و تا زمانی که راکتور 40 مگاواتی اراک راه نیفتاده است با توجه به ضمانت متخصصان ما در راکتور تهران امکان تولید آن وجود دارد. راکتور تحقیقاتی 40 مگاواتی اراک پس از خاموش شدن راکتور تهران به دلیل نزدیک شدن به پایان عمرش جایگزین این راکتور خواهد شد. وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر وزارت بهداشت برنامه‌ تولید یک هفته در میان این رادیو دارو را به ما داده است؛ در حالی که با رعایت استانداردهای بین‌المللی برای تولید این رادیو دارو ، امکان تولید بیش از 90 کوری به منظور قطع واردات به این رادیو دارو و حتی صادرات آن به کشورهای همجوار وجود دارد. قنادی در پاسخ به این سوال که آیا بازرسان آژانس بر این پروژه نظارت و یا همکاری داشته‌اند؟ به ایسنا گفت: در این پروژه از هیچ متخصص خارجی چه در آژانس و چه در کشورهای دیگر و یا حتی فارغ التحصیلان ایرانی خارج از کشور استفاده نشده است. قنادی در خصوص پروژه‌های دیگر این پژوهشگاه و فعالیت پژوهشکده‌های مختلف آن گفت: در زمینه لیزر، فیزیک پلاسما و گداخت برنامه‌های گسترده‌ای داریم که تحقیقات در این زمینه‌ها در سطح آزمایشگاهی و تحقیقاتی بوده و در دنیا نیز در همین سطح در حال انجام است. همچنین در زمینه کشاورزی و پزشکی هسته‌یی اقدامات زیادی را انجام داده‌ایم. دکتر قنادی همچنین در حاشیه نشست مطبوعاتی روز یکشنبه با خبرنگاران درباره نحوه همکاری این سازمان در پروژه سزامی اظهار کرد: سازمان انرژی اتمی درخواست عضویت در پروژه سزامی را به وزارت علوم ارائه کرده و دو نماینده از سازمان در این پروژه و نیز پروژه شتابگر ملی همکاری دارند. وی افزود: در خصوص همکاری با دانشگاه‌های کشور در تولید سه رادیوایزوتوپ ساماریوم، استرانسیوم و رنیوم با دانشگاه صنعتی امیرکبیر همکاری داریم؛ همچنین با دانشگاه‌های تربیت مدرس و شهید بهشتی در خصوص کاربرد رادیو ایزوتوپ‌ها و استفاده از آنها در برخی از بیماری‌های تشخیصی و تحقیقات روی هورمون‌ها مشارکت داریم. دکتر قنادی خاطر نشان کرد: تحقیقات گسترده‌ای در خصوص طراحی و ساخت شتابدهنده‌ها انجام می‌دهیم که در حال حاضر دو شتاب دهنده در کرج برای تولید سه رادیوایزوتوپ تالیوم، گالیوم و کریپتون و در یزد برای پرتودهی مواد غذایی، پلاستیک و پلیمر مورد استفاده قرار دارند و به طور همزمان در نظر داریم با تایید شورای پژوهشی شتاب دهنده‌ای برای پژوهشگاه طراحی کنیم. وی با اشاره به قطع همکاریهای آژانس در برخی از پروژه‌ها اظهار کرد: قطع این همکاری با توجه به تحریم، تامین قطعات را برای ما مشکل می کند اما بازهم می‌توان این تجهیزات را خریداری کرد و تحریم‌ها ما را مجبور به ساخت تجهیزات در داخل کشور و کسب دانش فنی آنها می‌کند و حضور متخصصان توانمند و زبده در پژوهشکده با این که برخی دارای مدرک دکتری نیز نیستند ما را در این امر پیشرو قرار داده است. رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی ادامه داد: در هیچ کدام از پروژه‌ها از متخصصان خارجی و فارغ التحصیلان خارج از کشور استفاده نشده و همه آنها در داخل کشور تحصیل کرده و فارغ التحصیل شده‌اند و در کنار افرادی که دیار غربت را می‌گزینند، هستند کسانی که در کشور مانده و فعالیت می کنند و در این زمینه با کمبود نیروی انسانی متخصص مواجه نیستیم. دکتر قنادی در بیان دیگر فعالیت‌های پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی گفت: از دیگر پروژه‌های پژوهشکده می‌توان به پروژه‌های لیزر، فیزیک پلاسما و گداخت اشاره کرد همچنین در رابطه با کشاورزی فعالیت‌های عمده‌ای در جهت بالا بردن کیفیت محصولات غذایی، افزایش کمیت و مدت زمان نگهداری مواد غذایی، پرتودهی تجهیزات پزشکی برای افزایش عمر نگهداری آنها و ضد عفونی کردن آنها انجام داده‌ایم. وی افزود: از جمله روش‌های ضد عفونی تجهیزات پزشکی استفاده از مواد شیمیایی است که علاوه بر داشتن تاریخ انقضاء با اثرات سوء همراه است و ما به جای استفاده از آنها از پرتودهی در مرکز تابش گاما یا شتاب دهنده یزد استفاده می‌کنیم که در آن تاریخ انقضا مطرح نبوده و علاوه بر بسته بندی مخصوص در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شود و درحال حاضر تمام تجهیزات پزشکی تولید شده در سراسر کشور در پژوهشکده کاربرد پرتوها به وسیله چشمه کبالت – که مورد بهره برداری قرار می‌گیرد – پرتودهی شده و تمامی کارخانجات ما را پوشش می‌دهد. علاوه بر آن بسیاری از مواد غذایی، ادویه جات و داروهای گیاهی در این مرکز و یزد پرتودهی می شوند که این عمل ارزش اقتصادی بسیار بالایی دارد. وی خاطر نشان کرد: در سال 2005 کشور آمریکا از تولید رادیو ایزوتوپ‌ها بر اثر پرتودهی، تولید رادیو داروها و پرتودهی مواد غذایی، 300 میلیارد دلار فروش داشته و چهار میلیون نفر را مشغول به کار کرده است؛ همچنین هر ساله 10 هزار تن سیب زمینی در کشور ژاپن برای افزایش مدت زمان نگهداری و 12 تن ادویه جات در کشور هند برای افزایش مدت زمان نگهداری پرتودهی می‌شوند و حدود 25 کشور در دنیا تاکنون مجوز پرتودهی برای 43 نوع مواد غذایی جهت نگهداری آنها گرفته‌اند. رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی با اشاره به اینکه مسائل اقتصادی بسیاری از سیاست‌های کشورها را تعیین می‌کند، اظهار کرد: اینکه بتوان بدون استفاده از مواد شیمیایی، تجهیزات پزشکی را پرتودهی کرد ارزش اقتصادی زیادی دارد و پرتودهی محصولات کشاورزی از جمله سیب زمینی، پیاز، گوجه فرهنگی، ماهی و گوشت برای نگهداری آنها در مدت زمان بیشتری ما را به همان رقم 300 میلیارد دلار می‌رساند. وی تاکید کرد: در حال حاضر در پژوهشکده‌های تحقیقاتی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی حدود 300 نفر عضو هیات علمی و 600 نفر پژوهشگر زبده فعالیت دارند که از بزرگترین رسالت‌های ما انجام تحقیقات بنیادی و کاربردی و اجرایی کردن آنها می‌باشد و پژوهشگاه آمادگی استخدام فارغ التحصیلان مقطع PhD دانشگاه‌ها و گذراندن دوره‌های تز دکتری را دارد. رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌یی تاکنون در مورد چهار رادیوداروی مولیبدن تکنسیم 99m، تالیوم، گالیوم و کریپتون برای تشخیص و رادیوداروهای ید 131، فسفر و اریدیوم برای درمان به خودکفایی رسیده و با دستیابی به روش جدید در دانش فنی آن اقدام به تولید کرده است.